Kemik dokusunda mineralizasyon yoğunluğunun azalması osteoporoz olarak bilinir. Tek başına hastalık olarak tanımlanabileceği gibi başka hastalıkların sonucu da olabilir.

Tek başına hastalık olarak:

Menopoz sonrası ve senil (yaşlılığa bağlı) görülebileceği gibi kortizon fazlalığı, tiroid hormon fazlalığı, paratiroid hormon fazlalığı, diyabet, malign hastalıklarla birlikte, heparin, tiroid hormonu, epilepsi ilaçlarının kullanımı sonucu, siroz veya midenin kısmen operasyon ile alınması sonrası, romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklar ile, hareketsizlik, kronik akciğer hastalığı, beslenme bozukluğu, sigara, aşırı protein ile beslenme, alkol  gibi nedenlerle de görülebilir.

Kemikte Yıkım Ne Zaman Başlar ? 

Kemikte sürekli yeniden yapım ve yıkım şeklinde devam eden aktivite vardır. Yaşın artması ile denge yıkıma doğru döner.
Kemik kütlesi erişkinlik döneminde edinilen miktar (zirve kemik kitlesi) tüm yaşam boyunca kullanılır. En yüksek kütle 35 yaş civarında elde edilir. Genetik faktörler, beslenme ve spor en yüksek oranda kemik kütlesi edinmeye yardımcı olur. 

Ağrılı mıdır?

Genel olarak ağrısızdır. İlerlemiş olgularda sırt ağrısı, boy kısalması, omurga deformiteleri ve kırıklarla ortaya çıkar.
Omurga kırıkları düşme olmadan da gerçekleşebilir.

Bazen kırık hiç belirti vermez. Çökme kırıkları ağrılı olduğu zaman boy kısalmasına neden olur. Ciddi durumlarda boy 10-20 cm kısalır.

Tanı

Kemik dansitometrisi osteoporoz tanısında değerlidir. Kemik %30'dan fazla kayba uğramış ise direkt grafi ile de görülür. Omurgaların yükseklik kaybı da dolaylı olarak osteoporoz tanısına yardım eder.

Kemik yoğunluk ölçümü en sık 1 yıl ara ile yapılır.

Tedavi

Hastanın yaşına, osteoporoz nedenine göre tedavi planı hazırlanır.

Yeni menopoza giren ve ateş basma, uykusuzluk, sinirlilik, aşırı terleme gibi yakınmaları fazla olan hastalarda jinekolog görüşünü de alarak hormon tedavisi seçilebilir.

Kemik kaybının önmeli olduğu olgularda bifosfonatlar (yıkımı önleyen ilaçlar) verilebilir.

Kalsiyum alınması sağlanmalıdır. Günlük ihtiyaç 1500 mg'dır. Kalsiyum karbonat olan formlar en yüksek kalsiyum oranına sahiptir.

D vitamini yalnızca birkaç doğal gıdada (balık ve karaciğer vb.) bulunur. Günlük genel D vitamini ihtiyacı 400IU, yaşlılarda 800 IU dir. Kontrollü kullanılmalıdır. Fazla alındığında toksiktir. 

Kemik yapımını destekleyen homron paratiroid hormonudur. Daha sınırlı kullanımı vardır.

Egzersiz

Vücut ağırlığının taşınmasına yardımcı olan düzenli egzersiz, kemik kütlesine ihtiyacı olan desteği sağlar. Kasların korunması, geliştirilmesi, dengenin sağlanması, düşmenin azaltılması için de önemlidir. 

Her gün 30 dakikalık yürüyüş ideal olarak tanımlanabilir.